W sanskrycie: Arja bhagawati pradźniaparamita hridaja sutra
Tak słyszałem jednego razu. Bhagawan [1] przebywał na masywie wzgórza Sępów [Gridhrakuta] w Radźagriha razem z wielką społecznością mnichów oraz wielką społecznością bodhisattwów. Bhagawan pozostawał wtedy pochłonięty w koncentracji nad kategoriami zjawisk, zwanej „Głęboką Percepcją”.
Wtedy również mahasattwa bodhisattwa arja [2] Awalokiteśwara przyjrzał się praktyce głębokiej doskonałości mądrości i ujrzał pięć skupisk [3], jako także pozbawione swojej własnej wrodzonej natury.
Wtedy, dzięki mocy Buddhy, czcigodny Siariputra powiedział tak do mahasattwy bodhisattwy arji Awalokiteśwary: „Jak powinien trenować się każdy syn linii przekazu mahajany [4], który pragnie oddawać się praktykom głębokiej doskonałości mądrości?”
Tak powiedział, a mahasattwa bodhisattwa arja Awalokiteśwara tak odpowiedział czcigodnemu Siariputrze: „Siariputro, każdy syn linii przekazu mahajany lub córka linii przekazu mahajany, którzy pragną oddawać się praktykom głębokiej doskonałości mądrości, powinni spojrzeć na to w następujący sposób — prawidłowo i wielokrotnie postrzegając te pięć skupisk, jako również pozbawione swojej własnej wrodzonej natury.”
„Forma jest pustką. Pustka jest formą. Pustka nie jest czymś innym niż forma; forma również nie jest czymś innym niż pustka [5]. W ten sam sposób, czucie, rozróżnienie, czynniki kompozycyjne i świadomość, są puste.”
„Siariputro, podobnie, wszystkie zjawiska są pustką; pozbawione charakterystyk; nie stworzone, nie zakończone; nieskalane, nie pozbawione splamienia; nie ułomne, nie kompletne.”
„Siariputro, dlatego też w pustce [6] nie ma formy, nie ma czucia, nie ma rozróżnienia, nie ma czynników kompozycyjnych, nie ma świadomości; nie ma oka, nie ma ucha, nie ma nosa, nie ma języka, nie ma ciała, nie ma umysłu; nie ma wizualnej formy, nie ma dźwięku, nie ma zapachu, nie ma smaku, nie ma obiektu dotyku, nie ma zjawiska. Nie ma elementu oka i tak dalej, włącznie z brakiem elementu umysłu i brakiem elementu świadomości umysłu. Nie ma ignorancji, nie ma wygaśnięcia ignorancji i tak dalej, włącznie z brakiem starzenia się i śmierci oraz brakiem wygaśnięcia procesu starzenia się i śmierci. Podobnie, nie ma cierpienia, powstawania, wygaśnięcia i ścieżki; nie ma wzniosłej mądrości, nie ma osiągnięcia, ani też nie ma braku osiągnięcia.”
„Siariputro, tak więc dlatego, że nie ma osiągnięcia, bodhisattowie polegają na doskonałości mądrości pozostając w niej zagłębieni, a jest ta doskonałość umysłem bez zaciemnień i bez strachu. Po całkowitym wzniesieniu się ponad wszelkie błędy, osiągają punkt końcowy — nirwanę. Wszyscy buddhowie zamieszkujący trzy czasy [7] również wyraźnie całkowicie przebudzają się ku niedoścignionemu, doskonałemu, kompletnemu oświeceniu, polegając na tej doskonałości mądrości.”
„Dlatego też mantra doskonałości mądrości, mantra wielkiej wiedzy, niedościgniona mantra, mantra równa niezrównanej, mantra, która zupełnie usuwa wszelkie cierpienia, powinna być znana jako prawda, gdyż nie jest fałszywa. Mantra doskonałości mądrości zostaje ogłoszona: ”
TAJATA OM GATE GATE PARAGATE PARASAMGATE BODHI SWAHA
„Siariputro, mahasattwa bodhisattwa właśnie tak powinien trenować się w głębokiej doskonałości mądrości.”
Wtedy Bhagawan powstał ze swej koncentracji i pochwalił mahasattwę bodhisattwę arję Awalokiteśwarę, mówiąc: „Dobrze powiedziane, dobrze powiedziane, synu linii przekazu mahajany, tak właśnie jest. Tak właśnie jest; głęboką doskonałość mądrości powinno praktykować się właśnie tak, jak to pokazałeś; nawet tathagatowie [8] radują się tym.”
To powiedziawszy, Bhagawan, czcigodny Siariputra, mahasattwa [9] bodhisattwa arja Awalokiteśwara, wszyscy z otoczenia razem, wspólnie ze światem bogów, ludzi, asurów i gandharwów, byli zachwyceni wyrażając swoje najwyższe uznanie dla wszystkiego, co powiedział Buddha.
Tak kończy się Arja bhagawati pradźniaparamita hridaja sutra.
PRZYPISY
[1] Bhagawan, to epitet Buddhy. Zobacz: bhagavan.
[2] Arja, to istota, która co najmniej bezpośrednio urzeczywistniła pustkę w medytacji, czyli jest co najmniej na ścieżce widzenia lub wyższej. Określenie to odnosi się również do istot oświeconych. Zobacz: arya.
[3] Pięć skupisk, to: 1. forma; 2. czucie; 3. rozróżnienie; 4. czynniki kompozycyjne; 5. świadomość. Pięć skupisk (skandha; agregat) było stosowane przez Buddhę w celu sklasyfikowania zjawisk, z których składają się istoty w samsarze.
[4] Syn linii przekazu mahajany, to bodhisattwa. Istnieje jednak kilka interpretacji znaczenia tego terminu. Syn lub córka linii przekazu mahajany, to również może być osoba, która, według „The Ocean of Sport” Dźetsuna Czoki Gjalcena (1469-1546) z klasztoru Sera Dźe, przebudziła się w linii przekazu mahajany poprzez osiągnięcie Wielkiego Współczucia dla wszystkich czujących istot w połączeniu z silną wiarą w Dharmę mahajany, cierpliwością w znoszeniu trudności dla dobra innych oraz wysiłkami w celu gromadzenia duchowej zasługi. Wielkie Współczucie to jeden z etapów poprzedzających urzeczywistnienie bodhicitty.
[5] „Forma jest pustką. Pustka jest formą. Pustka nie jest czymś innym niż forma; forma również nie jest czymś innym niż pustka.” Nie należy rozumieć tego fragmentu dosłownie. Jest to skrótowa metafora, która odnosi się do tzw. „nierozdzielności pustki i współzależnego powstawania zjawisk”. Forma należy do świata tzw. Prawdy Względnej (konwencjonalnej), a pustka, to tzw. Prawda Ostateczna. Zatem, pustka, to pustka; a forma, to forma; ponieważ pustka jest tylko ostateczną naturą formy; a forma jest pusta, czyli pozbawiona swojej własnej wrodzonej natury (natury innej niż pustka). Jednak forma i pustka są ze sobą nierozdzielnie związane i jak dwie strony medalu występują zawsze razem. Dlatego mahabodhisattwa Awalokiteśwara wyjaśnia: „Siariputro, dlatego też w pustce nie ma formy, nie ma czucia, nie ma rozróżnienia, nie ma czynników kompozycyjnych, nie ma świadomości; nie ma oka, nie ma ucha, nie ma nosa, nie ma języka, nie ma ciała, nie ma umysłu; nie ma wizualnej formy…” Zatem, z jednej strony: „pustka jest formą”, a z drugiej strony: „w pustce nie ma formy”.
[6] W pustce, to znaczy z perspektywy urzeczywistnienia tzw. Prawdy Ostatecznej (ostatecznej natury zjawisk) w medytacji.
[7] Trzy czasy, to przeszłość, teraźniejszość i przyszłość.
[8] Tathagata, to epitet Buddhy. Zobacz: tathagata.
[9] Mahasattwa, to wielka istota (w sensie mahajany).
Z angielskiego przełożył mnich buddyjski Zbigniew Modrzejewski, marzec 2011, Losar.
Przekładu dokonano na podstawie tekstu: „The Heart of the Perfection of Wisdom Sutra”
Tłumacz wyraził zgodę na publikację tekstu na stronie Piotra Dacjusza Górskiego.